Descartes, Rationalisme

René Descartes (1596-1650) is een van de grondleggers van het moderne rationalisme, een filosofische stroming die benadrukt dat de rede (het verstand) de belangrijkste bron van kennis is.
Zijn werk heeft een diepgaande invloed gehad op de ontwikkeling van de moderne filosofie en wetenschappelijke methode.

Kenmerken van Descartes' Rationalisme:

1. Het Primaat van de Rede:
• Descartes geloofde dat de rede de enige betrouwbare bron van kennis is.
  Zintuiglijke waarnemingen kunnen misleidend zijn, maar de rede is helder en duidelijk, en kan tot ware kennis leiden.
  
  
2. Methodische Twijfel:
• Descartes introduceerde de methodische twijfel als een manier om tot zekerheid te komen.
  Dit betekent dat hij alles in twijfel trok wat ook maar enigszins betwijfeld kon worden, totdat hij iets vond dat absoluut zeker was.
  Dit leidde tot zijn beroemde uitspraak "Cogito, ergo sum" ("Ik denk, dus ik ben"), wat volgens hem de enige onbetwijfelbare waarheid was.
  
  
3. Aangeboren Ideeën:
• Volgens Descartes beschikt de mens over aangeboren ideeën, zoals het idee van God, wiskundige waarheden en logische principes, die niet afkomstig zijn uit zintuiglijke ervaringen maar vanuit de rede zelf.
  
  
4. Dualisme:
• Descartes stelde dat er een fundamenteel verschil is tussen geest en materie.
  De geest is een denkende, metafysische substantie, terwijl materie uitgebreid is en zich in de ruimte bevindt.
  Deze scheiding tussen geest en lichaam staat centraal in zijn filosofie.
  
  
5. Mechanistisch Wereldbeeld:
• Hij zag de fysieke wereld en het lichaam als machines die volgens natuurwetten functioneren.
  Dit mechanistisch wereldbeeld legde de basis voor de moderne natuurwetenschappen.
  
  
6. Wiskundige Methode:
• Descartes had een grote waardering voor wiskunde en geloofde dat de wiskundige methode van redeneren model zou moeten staan voor alle andere vormen van kennis.
  Hij probeerde filosofische problemen te benaderen met dezelfde helderheid en zekerheid als wiskundige problemen.
  
  

Descartes' rationalisme was een breuk met de middeleeuwse scholastieke traditie, die sterk leunde op autoriteit en traditie.
Hij zette de mens centraal als denkend wezen en benadrukte het belang van twijfel en kritische analyse in de zoektocht naar waarheid.
Bron: 56