In wat voor een tijd leefden de Roosendaal - voorouders? Een korte impressie.

Situatie van Enkhuizen in de 16^e en 17^e eeuw

Enkhuizen kende zijn grootste bloeiperiode tussen 1550 en 1600 vanwege de handel met de Oostzeelanden (haring en kaas versus graan en hout). De eerste tientallen jaren na de oprichting van de VOC in 1602 leverde dit weinig op en waren vele investeringen nodig. Net toen het een beetje profijtelijk werd kwamen er drie perioden aan met de pest en braken de handelsoorlogen met Engeland uit waardoor de zeevaart ernstig bemoeilijkt werd. De Spanjaarden deden hier tijdens de 80-jarige oorlog nog een schepje bovenop. Eind 17e eeuw was Enkhuizen eigenlijk min of meer bankroet op enkele families na die wel profiteerden van de VOC opbrengsten, zoals Van Loosen, Semeyns, Van Bleijswijk.

Frits Versluijs, dec. 2007

Voorouders in mannelijke lijn:	Geb. jaar:	Wat gebeurde er in die tijd in de directe omgeving?	Wat gebeurde er in die tijd in Nederland?
1. Pieter Jansz Roosendaal	*1620	In 1605 wordt de ossenmarkt verplaatst van Hoorn naar Enkhuizen. Een belangrijke oorzaak is de oprichting van de VOC en de daarmee gepaard gaande toename van de wereldhandel. In 1622 is Enkhuizen de tweede havenstad van de Republiek. Met 21.000 inwoners. (Dit aantal daalde in 1850 naar 5.000) Van 1636 (tot 1638) heerst de pest met 2640 doden in Enkhuizen. Bron: Frits Versluijs, pg. 234	De grootste bloeiperiode van Holland en Zeeland valt in de 1^e helft van de 17^e eeuw. In januari 1648 wordt in de stad Munster vrede tussen Nederland en Spanje gesloten, waarmee een einde kwam aan een 80-jarige oorlog voor vrijheid, in het bijzonder vrijheid van godsdienst. De onafhankelijkheid van de republiek wordt internationaal erkend.
2. Jan Pietersz	*1657	In 1652 breekt de pest opnieuw uit met 4100 doden in Enkhuizen. In 1666 breekt weer de pest uit met 2900 doden in Enkhuizen. 1672: Eerste verharde straatweg in Noord-Holland van Enkhuizen door de Streek naar Hoorn. Bron: Frits Versluijs, pg. 235	In 1672 vallen Frankrijk, Engeland en de Bisschop van Münster en Keulen ons land binnen. In 1678 wordt de vrede van Nijmegen getekend. Voorlopig geen oorlog meer.
3. Pieter Jansz Roosendaal	*1678	De winter die op 15 november 1683 inviel was ongekend fel en duurde bijna drie maanden. Niet alleen de binnenwateren, maar ook de Zuiderzee en zelfs de gaten tussen de eilanden Texel, Vlieland en Terschelling waren met dik ijs beslagen. Honderden paarden en sleden reden over de ijsbaan uit Friesland naar Enkhuizen, Amsterdam en andere Hollandse plaatsen. H.W. Steenstra, pg. 488	De Republiek ‘Nederland’ bestaat in deze tijd uit een federatie van de zeven provinciën: Holland, Zeeland, Friesland, Groningen, Utrecht, Gelderland, Overijssel. Vooral de handelaren van de steden het hadden het voor het zeggen. In 1767 huwt stadhouder Willem V als 19-jarige met een Prinses uit Pruisen.
4. Jan Pietersz Roosendaal	*1707	In de 18^e eeuw verdwijnt de grote winst uit de VOC opbrengsten.	1722. Laatste uitbraak van de pest in Europa.
5. Wessel Jansz Roosendaal	*1739	In januari 1740 was de winter buitengewoon fel: men kon met paard en slede van Stavoren naar Enkhuizen rijden. Op 26 januari kwamen in Enkhuizen wel 160 sleden aan van Stavoren en andere Friese plaatsen en werd de zee die men met tenten beslagen had, op die dag wel door ca. 3500 mensen bezocht. H.W. Steenstra, pg. 499	In 1780 breekt een oorlog met Engeland uit. Verlies van schepen. In 1781 haalt onze vloot een volkomen overwinning bij de zeeslag op de Doggersbank.
6. Jan Wesselsz Roosendaal	*1790	1800, een dure tijd: Hoge kosten drukken op de gewone man; een roggebrood van 12 pond kost bijna een gulden.	Uit de chaos na de Napoleontische tijd ontstaat het 'Koninkrijk der Nederlanden', waarin de noordelijke en zuidelijke Nederlanden voor korte tijd verenigd zijn.
7. Martinus Jansz Roosendaal	*1824	Enkhuizen is in de 19e eeuw één van de dode stadjes aan de Zuiderzee, levend van wat handel in agrarische producten en de opbrengst van het puin van de vele gesloopte huizen. Poorterboek Enkhuizen In bijgaand Poorterboek zijn de namen en andere gegevens vermeld van degenen die tussen 1731 en 1818 te Enkhuizen de poorterseed hebben afgelegd en zich als poorter in Enkhuizen vestigden. Lees verder…	Armoede, eenzijdige voeding, ongezonde lucht, slechte hygiëne en lichamelijke verwaarlozing plus een schrijnend gebrek aan kennis van de geneeskunde en de effecten van geneesmiddelen hadden tot gevolg dat in de 19de eeuw cholera, pokken, difterie, influenza, tuberculose, kinkhoest, stuipen, mazelen en tyfus elk jaar slachtoffers eisten, vooral in de dichtbevolkte steden.
8. Dirk Roosendaal	*1853	Ca. 1850 bereikt Enkhuizen haar economische dieptepunt. Huizen verpauperen; belastingen worden niet meer betaald. Men kan via de overheid zelfs een vrijstaande woning krijgen mits men garant stond voor de jaarlijkse belastingen. Een winstgevende handel in puin van gesloopte gebouwen. Het inwoneraantal daalde naar ca. 5000. In 1851 resteren nog slechts 10 vissersschepen in Enkhuizen. Bron: Frits Versluijs, pg. 235	Kindersterfte: De sterfte onder kinderen was groot in de 19e eeuw. Belangrijkste oorzaken waren vervuilde lucht, verwaarlozing, onjuiste voeding en ‘engeltjesmakerij’: het opzettelijk laten sterven van zuigelingen om de kleine verzekeringssom te innen.
9. Bernardus Roosendaal	*1881	1885. Aanleg van de spoorweg waarvoor de Pietershaven is gedempt. De benodigde grond hiervoor is o.a. afkomstig uit de Visput. In 1886 wordt de veerdienst Enkhuizen – Stavoren geopend. Bron: Frits Versluijs, pg. 236	Hoewel de Eerste Wereldoorlog aan het neutrale Nederland voorbij gaat, worden veel goederen schaars en wordt er zelfs honger geleden.
10. Kinderen van Bernardus Roosendaal en Maartje Keesman	* ca. 1910	De vestiging van enkele zaadteelt-bedrijven in 1900 vanuit Andijk (Sluis en Groot) geeft een economische verbetering. Deze is verbetering is mede te danken aan de vervoersmogelijkheden die de nieuw aangelegde spoorweg biedt. Bron: Frits Versluijs, pg. 236	Nederland onderging evenals andere landen de invloed van de mondiale recessie na de Beurscrash van 1929. Minister president Hendrikus Colijn voerde de politiek van de harde gulden.
11. Kleinkinderen van Bernardus Roosendaal en Maartje Keesman	*ca. 1940		Het Nederlandse leger staat machteloos tegenover de Duitse troepen wanneer deze op 10 mei 1940 ons land binnenvallen. Na 1945: jaren van hard werken, sober leven en wederopbouw. Marshallhulp.
12. Achterkleinkinderen van Bernardus Roosendaal en Maartje Keesman	*ca. 1970		Postmoderne samenleving: fragmatisme en verregaande emancipatie.

Bronnen:

Frits Versluijs, Struinen in Enkhuizen, Enkhuizen 2007.

H.W. Steenstra, Geschiedenis van Friesland, Leeuwarden, 1845.